21 พฤษภาคม 1971 คือวันที่อัลบั้ม What’s Going On ของมาร์วิน เกย์ ออกจำหน่ายเมื่อ 47 ปีก่อน นี่คืออัลบั้มมาสเตอร์พีซที่ทำให้ชื่อของมาร์วิน เกย์ เป็นที่จดจำในฐานะราชาเพลงโซล และเป็นงานเพลงที่ได้รับการยกย่องให้เป็นหนึ่งในอัลบั้มที่ดีที่สุดบนหน้าประวัติศาสตร์วงการดนตรี
อัลบั้ม What’s Going On มีความยาวทั้งสิ้นเพียง 35.38 นาที กับจำนวนเพลงแค่ 9 เพลง หนึ่งในนั้นสั้นแค่ 1.41 นาที (เพลง “God Is Love”) และหนึ่งในนั้นยาวถึง 7.31 นาที (เพลง “Right On”) โดยคอนเซ็ปต์ของอัลบั้มนี้ถูกออกแบบไว้ให้มีความต่อเนื่องกัน มีความลื่นไหล ไม่สะดุด แม้กระทั่งตอนจบของอัลบั้มก็มีการย้อน (reprise) ธีมเปิดอัลบั้มไว้เพื่อให้วนกลับไปสู่จุดเริ่มต้นได้ (ภาษาดนตรีเรียกว่า Song Cycle ที่ทั้งอัลบั้มเหมือนวนต่อเนื่องกัน)
นี่คือสตูดิโออัลบั้มที่ 11 ของมาร์วิน เกย์ ศิลปินของ Motown แต่เป็นอัลบั้มแรกของเขาที่ได้เครดิตในฐานะโปรดิวเซอร์ พร้อมทั้งร่วมแต่งเพลงทั้งอัลบั้ม ซึ่งนอกเหนือจากลีลาในการทำเพลงโซลได้แปลกใหม่เหนือชั้นแล้ว เนื้อหาของเพลงทั้งอัลบั้มยังพูดถึงทหารผ่านศึกจากสงครามเวียดนามที่เดินทางกลับมาสู่ประเทศบ้านเกิดอย่างอเมริกา ซึ่งกลั่นกรองจากประสบการณ์จริงจากพี่ชายแท้ๆ ของเขาที่เป็นทหารผ่านศึก และสิ่งที่พวกเขาได้เห็นก็ล้วนแต่เป็นความเกลียดชัง ความเจ็บปวด และความอยุติธรรม นอกจากนั้นยังมีการพูดถึงยาเสพติด ความยากไร้ ไปจนถึงภาวะโลกร้อน (อย่าลืมว่าตอนนั้นคือปี 1971 มาร์วิน เกย์น่าจะเป็นศิลปินคนแรกๆ ที่เริ่มพูดเรื่องนี้ในบทเพลง)
ที่มาของอัลบั้ม What’s Going On เกิดขึ้นจากเหตุการณ์ที่เรนัลโด โอบี เบนสัน หนึ่งในสมาชิกของวง Four Tops เป็นพยานผู้เห็นเหตุการณ์ที่เจ้าหน้าที่ตำรวจเข้าทำร้ายกลุ่มคนที่มาประท้วงต่อต้านสงครามที่สวนสาธารณะใน Berkeley เมื่อวันที่ 15 พฤษภาคม 1969 (ที่ต่อมาเรียกเหตุการณ์นั้นว่า Bloody Thursday) จากนั้นเบนสันได้เล่าให้นักเขียน เบน เอ็ดมอนส์ ฟังว่า “ผมเห็นสิ่งที่เกิดขึ้นและสงสัยว่าเกิดอะไรขึ้น ‘what was going on, what is happening here?’” จนนักแต่งเพลงของโมทาวน์ อัล คลีฟแลนด์ ได้แต่งเพลงขึ้นจากบทสนทนานั้น จากนั้นเบนสันก็ได้ส่งเพลงที่ยังแต่งไม่เสร็จนี้ไปให้วงโฟร์ท็อปส์ของเขาได้ฟัง เพื่อต้องการนำมาร้องเอง แต่เขากลับถูกสมาชิกคนอื่นๆ ในวงปฏิเสธ “พวกเขาบอกว่ามันเป็นเพลงประท้วงและไม่น่าจะเวิร์กสำหรับเปิดทางวิทยุ ผมบอกว่ามันเป็นเพลงรักนะ มันเกี่ยวกับความรักและความเข้าใจ ไม่ใช่การประท้วง ผมแค่อยากรู้ว่าเกิดอะไรขึ้น”
ท้ายที่สุดเบนสันและคลีฟแลนด์ก็ส่งเพลงนี้ต่อให้มาร์วิน เกย์ ระหว่างที่พบกันตอนเล่นกอล์ฟ จากนั้นทั้งสามก็ช่วยกันปรับแต่งเพลงนี้ใหม่จนกลายเป็นไตเติ้ลแทร็ก “What’s Going On” ซึ่งเกย์เข้ามาปรับเนื้อเพลงที่ได้แรงบันดาลใจจากจดหมายของแฟรงกี้ พี่ชายเขาที่เป็นทหารผ่านศึกจากเวียดนามที่มีบาดแผลในใจ ครั้งหนึ่งเกย์เคยพูดกับพี่ชายหลังจากได้ฟังความในใจอันปวดร้าวจากสงครามเวียดนามว่า “ฉันไม่รู้เรื่องการสู้รบ แต่ตอนนี้ฉันว่าฉันมีวิธีแล้ว ฉันจะทำในแบบของฉัน ฉันไม่ใช่ศิลปินวาดภาพ ไม่ใช่นักกวี แต่ฉันสามารถแต่งเพลงได้” และนั่นกลายเป็นจุดกำเนิดของอัลบั้มสุดคลาสสิกนี้
อัลบั้ม What’s Going On วางจำหน่ายวันที่ 21 พฤษภาคม 1971 ติดอันดับ 6 บนชาร์ต Billboard Top LPs และอยู่ในชาร์ตนานเกือบปี ทำยอดขายได้กว่า 2 ล้านก๊อปปี้และกลายเป็นอัลบั้มของมาร์วิน เกย์ ที่ขายดีที่สุดในตอนนั้น (ก่อนจะถูกลบสถิติด้วย Let’s Get It On ในปี 1973) ขณะที่เพลง “What’s Going On” ขายได้ 2 แสนก๊อปปี้ในสัปดาห์แรก และทำยอดขายรวม 2.5 ล้านก๊อปปี้ในปลายปี รวมทั้งขึ้นถึงอันดับ 2 บนชาร์ต Billboard Hot 100 แต่เหนือสิ่งอื่นใด นี่คืออัลบั้มที่ได้รับการยกย่องว่า “ดีที่สุดตลอดกาล” อย่างเป็นเอกฉันท์จากทุกสำนัก (NME, Rolling Stone, The Guardian) ขณะที่ตัวเพลง “What’s Going On” ก็กลายเป็นหนึ่งในเพลงที่ดีที่สุดตลอดกาลเช่นกัน ถึงขั้นได้รับเลือกให้บรรจุไว้ในหอสมุดเพลงแห่งชาติโดยหอสมุดรัฐสภาอเมริกัน
