เรื่อง K.Bott
เชื่อว่าหลายๆ คนคงเคยเจอเหตุการณ์แบบนี้ ขณะกำลังคิดว่าอยากจะซื้อของชิ้นหนึ่ง อยู่ๆ ก็มีโฆษณาของที่อยากซื้อโผล่ขึ้นมาในหน้าเฟซบุ๊กพอดี หรือยิ่งกว่านั้นในรายชื่อ People You May Know ก็ขึ้นรายชื่อคนที่คุณอยากรู้จักหรือคนที่เพิ่งเจอตอนซื้อของอยู่ในห้างสรรพสินค้า
ดูเหมือนเฟซบุ๊คจะรู้จักเราไปเสียหมดจนน่าตกใจ ราวกับว่ามันกำลังอ่านความคิดของเราอยู่ ไม่ว่าจะคิดอะไร ทำอะไร หรือคิดว่าจะทำอะไรต่อ ก็ดูจะรู้ไปซะหมด จนนึกว่ากำลังอยู่ในโลกในนวนิยาย 1984 ของ จอร์จ ออร์เวลล์ (George Orwell) ที่มี Big Brother หรือพี่เบิ้ม กับสโลแกนอันลือลั่นที่ว่า “Big Brother is watching you”
ไม่ว่าคุณจะรู้ตัวหรือไม่ แต่เฟซบุ๊กกำลังจับตามองและติดตาม (Tracking) คุณอยู่จริงๆ โดยมันจะเก็บข้อมูลจากกิจกรรมทุกอย่างที่เกิดขึ้นทั้งการไลค์ กดแชร์ หรือเข้าไปเล่นควิซต่างๆ ซึ่งถือเป็นการอนุญาตให้เฟซบุ๊กสามารถเข้าถึงข้อมูลส่วนตัวของคุณได้ เช่น IP Address ข้อมูลการเข้าดูเว็บไซต์ ล็อกอินต่างๆ และข้อมูลส่วนตัว รวมถึงยังสามารถติดตามคุณผ่านโลเคชั่นในสมาร์ทโฟนได้โดยที่ไม่ต้องเปิดใช้งานแอพพลิเคชั่นด้วยซ้ำ
ข้อมูลที่กล่าวมาและพฤติกรรมการใช้งานจะถูกนำไปประมวลผลและวิเคราะห์ ทำให้เฟซบุ๊กสามารถรู้ได้ว่าคุณชอบไปที่ไหนหลังเลิกงาน คุณอยากรู้จักใคร ตื่นนอนกี่โมง กำลังอยากซื้อบ้านหรือคอนโด หรือแม้แต่คุณกำลังกิ๊กกับใคร!
นอกจากข้อมูลพื้นฐานแล้ว อะไรบ้างที่เฟซบุ๊คสามารถสืบเกี่ยวกับตัวคุณได้
- ที่อยู่อาศัยที่สามารถรู้ได้ถึงวันเดือนปีที่สถานที่นั้นก่อสร้าง
- สามารถล่วงรู้ได้ว่าคุณเป็นนักลงทุนหรือไม่ เป็นนักลงทุนประเภทไหน และใช้บัตรเครดิตแบบไหน
- ตอนนี้คุณกำลังจะย้ายบ้านหรือไม่
- เดินทางไปต่างประเทศเพื่อไปเที่ยวหรือทำงาน
- คุณเป็นพวกชอบใช้คูปองฟรีซื้อของหรือเปล่า
- เวลาตื่นนอน เวลาที่มาถึงที่ทำงาน และเวลากลับบ้าน
- สถานที่ที่ชอบไปหลังเลิกงาน
- ใครที่คุณใช้เวลาในการเข้าไปดูโปรไฟล์บ่อยและนานที่สุด
- ระบบเครือญาติของคุณแม้จะไม่ได้เป็นเพื่อนกันในเฟซบุ๊กก็ตาม
- บทความที่กำลังอ่านแม้จะยังไม่ได้คลิ๊กที่ลิงค์เพื่อเข้าไปดูฉบับเต็ม
นอกจากลิสท์ด้านบนยังมีอีกหลายอย่างที่เฟซบุ๊กสามารถเข้าถึงได้ โดยสำนักข่าว The Washington Post เคยลิสท์ไว้ได้ถึง 98 รายการ และที่น่ากลัวกว่านั้นคือ เฟซบุ๊กยังถูกใช้เป็นเครื่องมือของบริษัทอื่นๆ ในการติดตามคุณเช่นกัน โดยมันมาในรูปแบบที่ชื่อว่า Targeted Advertising คือการกำหนดให้โฆษณาแสดงเฉพาะกลุ่มเป้าหมายของสินค้านั้นๆ โดยเฉพาะ
นั้นจึงเป็นเหตุผลที่บริษัทเหล่านั้นต้องการเข้ามาล่วงรู้ข้อมูลของคุณ เพราะเขาเชื่อว่า “ยิ่งรู้จักคุณมากเท่าไหร่ ก็จะยิ่งได้เงินจากคุณมากเท่านั้น” ซึ่งก็ดูเหมือนว่ามันจะเป็นจริงซะด้วย เพราะแค่นึกว่าอยากได้อะไร ก็จะมีโฆษณาสินค้านั้นๆ ออกมาล่อตาล่อใจให้เข้าไปซื้ออย่างง่ายดาย
เรื่องนี้ก็ยังเป็นที่ถกเถียงกันว่าการทำแบบนี้ถือเป็นการฉวยโอกาสของเฟซบุ๊กในการลอบเข้ามาละเมิดข้อมูลส่วนบุคคลหรือไม่ นอกจากนี้การถาโถมของโฆษณาที่มากเกินพอดียังสร้างความรำคาญให้กับผู้ใช้งาน
ข่าวดีคือคุณสามารถปิดการติดตามจากเฟซบุ๊กได้ สำหรับสมาร์ทโฟนให้เข้าไปที่แอพแล้วเลือก Account Setting หลังจากนั้นเข้าไปที่ Location และปิด Location History จะถือเป็นการบล๊อกไม่ให้เฟซบุ๊กสามารถติดตามโลเคชั่นคุณได้ ส่วนการปิด Targeted Ads ให้เข้าไปปิดที่ Setting และเลือก Ads จากนั้นให้กดปิดทั้งหมด
แต่ในความเป็นจริงแล้วแทบจะเป็นไปไม่ได้เลยที่เราจะปิดการติดตาม Location เพราะเรายังต้องใช้ประโยชน์จากฟังก์ชั่นนี้อยู่ และสำหรับบางคนการขึ้นโฆษณาแบบ Targeted Ads ก็สะดวกสบายและตอบโจทย์ชีวิตคนยุคใหม่ที่ต้องการอะไรที่รวดเร็วทันใจ
ประเด็นนี้ยังคงสร้างความกังวลให้กับผู้ใช้งานทั่วโลกและยังไม่มีใครฟันธงได้ว่าเฟซบุ๊กยังสามารถเข้าถึงข้อมูลส่วนตัวของเราได้อยู่หรือไม่ ดังนั้นสิ่งที่ทำได้คือระวังการให้ข้อมูลส่วนตัว และใช้เทคโนโลยีอย่างระมัดระวัง